Reading Time: 2 minutes

(Για ελληνικά δείτε παρακάτω)

How is regenerative agriculture different from organic?

When you buy an organic product, you can be sure that it was grown without the use of synthetic fertilizers, pesticides and herbicides. But the label itself can’t tell you if its production improved the health of the soil – and therefore of the planet.

(more…)

(για ελληνικά δείτε παρακάτω)

Reading Time: 5 minutes

Weeds. That is, the annoying, resilient plants that grow among the small herbs and compete with them, demanding food and space.

For non-organic agriculture the solution is simple: chemical herbicides. You spray before sowing, kill everything, then plant what you want and relax. Unless you care that these chemicals are connected to many modern diseases or that by getting rid of the annoying weeds, you destroy the soil food web by killing all the beneficial microorganisms in the soil.

It is thanks to these microorganisms (billions in a single handful of healthy soil) that plants can get their food in bioavailable form. And then offer it to us.

What can you do to fight weeds in organic farming? Usually you uproot them one by one by hand before they grow big. This is called weeding or “how to regret becoming an organic farmer”. And it is one of the reasons why the cost of organic is higher. If you practice weeding as a hobby, you can see it as meditation. Breathe in – breathe out, weed in – weed out, – oh how beautiful nature is, tune in for some gratefulness and as soon as the sun starts to burn, go home and get on with your day…

But if there are some acres to weed, if rain is coming (or the sun is burning), if all your joints are sore, while the plants you carefully planted seem to be suffocating, chances are you get frustrated and start thinking that all these people who consider you crazy not to use chemicals, and who bet on your quitting organic farming, might prove right.

This was the situation in the beginning. We had to weed 3 times a year, paying workers to help us – a cost that was hard to cover, especially in the beginning.

But we were stubborn. We looked for alternatives and we found them. There were some issues though… And they sparked a lot of disagreements (nicely put).

We are referring to that ugly weed control fabric, a dark, durable synthetic “textile” that covers the ground between the plants. It prevents light from passing through, so weeds don’t grow.

The following is a summary of our love and hate story with fabric mulch. Read the full first episode here.

Anastasia’s side: “We must save the planet – the soil must be regenerated – no more plastic”

Key arguments:

1. It is plastic (although it is called fabric mulch). And we do not want to use plastic.
2. We are not sure that it lets the soil breathe properly.
3. It’s ugly (yes, this is a serious argument, enough to make someone not want to visit the farm for months)
4. It is expensive

Michalis’s side: “We must have production to live, we are not professional activists here, let’s make a small compromise for a while”

Key arguments:

1. Yes, it is plastic but it does not carry any chemicals at all. After all, it is enduring and you can reuse it for many years, unlike some cheap thin plastics that are torn apart in a few months. In any case, maybe it can be recycled (he promised to search this option).
2. Even if we assume that it somehow prevents the soil from breathing properly, we will leave all the spaces between the planting lines uncovered, this is half of the farm, where nature can thrive freely there.
3. Yes, it is ugly, but you save time and energy to deal with beautiful things.
4. Yes, it costs, but in a year’s time it proves cheaper than paying people to work for you.

Apparently the accused was acquitted due to doubts and hundreds of meters were spread in the field, with gaps between the planting lines.

Up to now it is very effective. We keep searching for sustainable alternatives though and we will certainly keep you posted.

 

_____________________________________________________________________

Ποιό είναι το μεγαλύτερο εμπόδιό μας στη βιολογική γεωργία;

Τα «ζιζάνια». Δηλαδή τα φυτά που «φυτρώνουν εκεί που δεν τα σπέρνεις», ανάμεσα στα μικρά βότανα, και τα ανταγωνίζονται διεκδικώντας τροφή και χώρο.

Για τη συμβατική γεωργία η λύση είναι απλή: χημικά ζιζανιοκτόνα. Ραντίζεις πριν σπείρεις, σκοτώνεις τα πάντα, μετά σπέρνεις τα δικά σου και ησυχάζεις. Ησυχάζεις βέβαια μόνο αν δεν σε νοιάζει ότι αυτά τα φυτοφάρμακα συνδέονται με πολλές σύγχρονες ασθένειες και αυτοάνοσα. Όπως και αν δεν σε νοιάζει ότι σκοτώνοντας αυτά που σε ενοχλούν, σκοτώνεις όλoυς τους ωφέλιμους μικροοργανισμούς στο έδαφος.

 

Χάρη στους μικροοργανισμούς αυτούς (δισεκατομμύρια σε μια μόνο χούφτα ζωντανό χώμα) τα φυτά μπορούν να πάρουν την τροφή τους σε μορφή βιοδιαθέσιμη. Και μετά να την δώσουν σε μας.

Ποια είναι η λύση στη βιολογική γεωργία; Συνήθως τα ξεριζώνεις ένα – ένα με το χέρι πριν μεγαλώσουν. Το λεγόμενο ξεχορτάριασμα ή ξεβοτάνισμα ή το «πώς να μετανιώσεις που έγινες βιολογικός αγρότης». Αν το κάνεις σαν χόμπι, μπορείς να το δεις και σαν διαλογισμό. Ένα – ένα χορταράκι, breathe in – breathe out, τι ωραία που είναι η φύση, νιώθεις και λίγη gratefulness και μόλις σταματήσει η πρωινή δροσιά και αρχίσει να καίει ο ήλιος, φεύγεις και συνεχίζεις τη μέρα σου…

Αν όμως έχεις κάποια στρέμματα να απλώνονται μπροστά σου, βροχή να έρχεται (ή τον ήλιο να καίει) τη μέση και τα γόνατά σου να πονάνε και βλέπεις τα φυτά που με φροντίδα φύτεψες να ασφυκτιούν από τους ανταγωνιστές τους και να κινδυνεύει η παραγωγή σου, ε τότε μπορεί να περάσει από το μυαλό σου ότι μπορεί να έχουν και δίκιο όλοι αυτοί που λένε ότι είσαι τρελός που παλεύεις χωρίς χημικά και ότι γρήγορα θα παρατήσεις τη βιολογική γεωργία, όπως τόσοι άλλοι.

Αυτή ήταν η κατάστασή μας στην αρχή. Χρειαζόταν τουλάχιστον 3 φορές το χρόνο ξεχορτάριασμα, και μόλις έφτανες στο τέλος του χωραφιού έπρεπε να ξαναρχίσεις. Δεν προλαβαίναμε μόνοι μας, χρειαζόταν να πληρώνουμε εργάτες, κόστος που ιδίως στην αρχή, δυσκολευόμασταν να καλύψουμε.

Πεισμώσαμε όμως. Και ψάξαμε εναλλακτικές. Τις βρήκαμε. Αλλά είχαν κι αυτές τα θεματάκια τους… Και πυροδότησαν πολλές διαφωνίες (το λέμε κομψά).

Για το πανί εδαφοκάλυψης μιλάμε, ένα σκούρο, ανθεκτικό συνθετικό «ύφασμα» που καλύπτει το έδαφος ανάμεσα στα φυτά. Αυτό εμποδίζει το φως να περάσει κι έτσι δεν μεγαλώνουν αγριόχορτα.

Ακολουθεί περίληψη της αρχής της σχέσης αγάπης και μίσους που διατηρούμε με το γεωύφασμα. Ολόκληρο το πρώτο επεισόδιο εδώ.

Στρατόπεδο Αναστασίας (Δημόσιος κατήγορος): Σύνθημα «στ’ άρματα – στ’ άρματα πρέπει να σώσουμε τον πλανήτη, πρέπει να αναγεννηθεί το έδαφος, όχι άλλο πλαστικό»

Βασικά επιχειρήματα:

1. Είναι πλαστικό (άσχετα αν το λένε γεωύφασμα για να χρυσώσουν το χάπι). Κι εμείς δεν θέλουμε να χρησιμοποιούμε πλαστικό.
2. Δεν είμαστε σίγουροι ότι αφήνει το έδαφος να αναπνεύσει όπως χρειάζεται.
3. Είναι άσχημο (ναι, είναι σοβαρό επιχείρημα αυτό, και λόγος ικανός να αποτρέψει κάποιον για μήνες από το να πηγαίνει στο χωράφι)
4. Είναι ακριβό

Στρατόπεδο Μιχάλη/ Συνήγορος υπεράσπισης: Μιχάλης με σύνθημα «ψυχραιμία, πρέπει να έχουμε και παραγωγή για να ζήσουμε, δεν είμαστε επαγγελματίες ακτιβιστές εδώ πέρα, καλλιεργητές είμαστε, ας κάνουμε μια μικρή υποχώρηση»

Βασικά επιχειρήματα:

1. Ναι, είναι πλαστικό αλλά δεν επιβαρύνει καθόλου το έδαφος με χημικά. Εξάλλου δεν φθείρεται εύκολα και μπορείς να το ξαναχρησιμοποιήσεις για πάρα πολλά χρόνια, σε αντίθεση με κάποια φτηνά λεπτά πλαστικά που σε λίγους μήνες διαλύονται και με το πρώτο αεράκι ανεμίζουν πλαστικά κομμάτια παντού. Σε κάθε περίπτωση ίσως μπορεί να ανακυκλωθεί (ανέλαβε να το ερευνήσει).
2. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι εμποδίζει κάπως το έδαφος να αναπνεύσει, εμείς θα αφήσουμε ακάλυπτα όλα τα σημεία ανάμεσα στις γραμμές φύτευσης, σχεδόν τη μισή επιφάνεια του αγρού. Εκεί ας οργιάσει ελεύθερα η φύση. Πάντως το νερό το διαπερνά.
3. Ναι, είναι άσχημο, αλλά κερδίζεις χρόνο και ενέργεια για ασχοληθείς με όμορφα πράγματα.
4. Ναι, κοστίζει, αλλά η απόσβεση σε σχέση με τα εργατικά έξοδα γίνεται πολύ γρήγορα.

Προφανώς η υπερασπιστική γραμμή υπερίσχυσε, ο κατηγορούμενος απαλλάχθηκε λόγω αμφιβολιών και εκατοντάδες μέτρα του απλώθηκαν στο χωράφι. Επιβλήθηκαν κάποιοι περιοριστικοί όροι, αφού το τοποθετήσαμε μόνο γύρω από τα φυτά. Στα υπόλοιπα σημεία αφήσαμε ακάλυπτο το έδαφος, για να αυτοσχεδιάζει η φύση και να υπάρχει ποικιλία.

Μέχρι τώρα φαίνεται πολύ αποτελεσματικό. Συνεχίζουμε να ψάχνουμε πιο βιώσιμες εναλλακτικές όμως, και θα σας κρατάμε ενημερωμένους.

Reading Time: 4 minutes

 

Για Ελληνικά δείτε παρακάτω.

We just cut this giant lemon from a lemon tree that has been growing on its own, for decades now, in the backyard of a little house we love, in a small village near Preveza. The only water it gets is from the rain, and the only care comes from the soil underneath. It has so little, and yet it is everything it needs to offer us more than we need. We keep gazing at the tree, while holding the giant lemon, wondering about all this unknown life unfolding beneath our feet, in the ground.

In a spoonful of soil, we can normally find more microorganisms than the human population of the entire planet. When you first hear it, it scares you a bit. You might also feel disgusted. What is more, you have heard about all these fungicides and bactericides and probably think “if we have created so many weapons, then these tiny creatures must for sure be enemies we have to attack”. And of course, you visit the expert to ask for help.

Now, if the expert is knowledgeable (and not like these doctors that prescribe antibiotics for the simple flu), he will tell you that it is exactly these microorganisms that “do the job”, that they are the ones that feed the plants with all the nutrients and energy they need.
And that the health of the soil (and our health also, but, as we said, this is a different story) lies in balance. If something is causing damage, it is because there is no counterweight to strike the needed balance.
And that the more microorganisms in the soil (as in our body, but this is a different story), the more alive the soil is, and the better it can nourish the trees, the plants, and therefore us.
So, what do we do?
A. We buy every –cide, in the market and start spraying, showing no mercy for the fungi, the bacteria, the little worms, the lichens etc
B. We keep looking at the giant lemon in our hand, next to the abandoned lemon tree, thinking that it relies only on rain and on this silent, unseen world working unstoppably under our feet, around its roots, on the network of worms, fungi, bacteria and all the other microorganisms that feed it with vitamins, minerals, enzymes and everything else this tree needs to offer us giant lemons like this one. And at the same time we wonder if we could get more beneficial microorganisms (and even more) to set a balance so that nothing can occupy more space than it is needed.

If you managed to read so far, you already know if the right answer is A or B. And if you too wonder about the network, then yes, we can help it grow in balance around the roots of the plants, so that we don’t have to bombard it as soon something tries to expand unreasonably. How? Just stay tuned!

________________________________________________________________

Αυτό το τεράστιο λεμόνι μόλις κόπηκε από μια λεμονιά που μεγαλώνει μόνη της, δεκαετίες τώρα, στην πίσω αυλή ενός αγαπημένου μας σπιτιού σε μια παραλία της Πρέβεζας. Χωρίς νερό, εκτός από της βροχής και χωρίς άλλη φροντίδα εκτός από αυτήν που δέχεται από το έδαφος στις ρίζες της. Έχει ελάχιστα δηλαδή, κι όμως είναι όλα όσα χρειάζεται για να μας προσφέρει περισσότερα απ΄ όσα εμείς χρειαζόμαστε. Την περιεργαζόμαστε, ενώ κρατάμε το τεράστιο λεμόνι στα χέρια μας και απορούμε για όλα αυτά τα άγνωστα που συμβαίνουν κάτω από τα πόδια μας, στις ρίζες της, μέσα στο έδαφος.

Σε μια κουταλιά χώμα ζουν κανονικά περισσότεροι μικροοργανισμοί από τον ανθρώπινο πληθυσμό ολόκληρου του πλανήτη. Στην αρχή το ακούς και τρομάζεις, και σιχαίνεσαι και λίγο. Έχεις ακούσει και για όλα τα μυκητοκτόνα και τα βακτηριοκτόνα που κυκλοφορούν, και λες «για να έχουμε φτιάξει τόσα όπλα, σίγουρα θέλουν εξόντωση αυτοί οι μικροσκοπικοί εχθροί». Και φυσικά τρέχεις στο γεωπόνο για να τους εξολοθρεύσεις.

Αν ο γεωπόνος όμως είναι ενημερωμένος (και όχι σαν αυτούς τους γιατρούς που συνταγογραφούν αντιβιοτικά για ένα απλό συνάχι) θα σου πει ότι αυτοί οι μικροοργανισμοί είναι που κάνουν όλη τη «δουλειά», αυτοί μεταφέρουν στις ρίζες τα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που χρειάζονται τα φυτά.

Και ότι όσο περισσότεροι μικροοργανισμοί ζουν στο χώμα (όπως και στο σώμα μας, αλλά αυτό είναι άλλη κουβέντα), τόσο πιο ζωντανό είναι το έδαφος και τόσο καλύτερα μπορεί να θρέψει τα φυτά, τα δέντρα, και άρα κι εμάς.

Και ότι η υγεία του εδάφους (και η δική μας, θα συμπληρώναμε εμείς, αλλά είπαμε, αυτό είναι άλλη κουβέντα) βρίσκεται στην ισορροπία. Άρα κάτι που κάνει ζημιά, έχει γίνει βλαβερό επειδή λείπει το αντιστάθμισμα που χρειάζονται για να υπάρξει ισορροπία.

Τι κάνουμε επομένως;
Α. Αγοράζουμε ότι –κτόνο βρούμε μπροστά μας και ψεκάζουμε ανελέητα να μη μείνει ρουθούνι από μύκητες, βακτήρια, σκουληκάκια, αρθρόποδα, λειχήνες κλπ.
Β. Καθόμαστε και κοιτάμε μια το τεράστιο λεμόνι στο χέρι μας, μια την παρατημένη τη λεμονιά και σκεφτόμαστε ότι η παρέα που τη φροντίζει είναι αυτός ο κόσμος κάτω από τα πόδια μας, γύρω από τις ρίζες της, το δίκτυο από τους αόρατους στα μάτια μας μύκητες, τα βακτήρια, τα σκουληκάκια και όλα τα άλλα – άκια που της δίνουν βιταμίνες, αμινοξέα, ένζυμα και όλα τα άλλα που χρειάζεται για να φτιάχνει τεράστια λεμόνια σαν αυτό. Και ταυτόχρονα αναρωτιόμαστε αν μπορούμε να κουβαλήσουμε κι άλλους ωφέλιμους μικροοργανισμούς (κι ακόμη περισσότερους) να στριμωχτούν καλά, να γίνουν μια ωραία ατμόσφαιρα (να γίνουν) και να μη μπορεί κανένας να έχει περισσότερο χώρο απ’ ό,τι χρειάζεται. Για να μη μας χαλάει την ισορροπία δηλαδή και μας πουλάνε –κτόνα που κάνουν και το πιο ζωντανό έδαφος, σκόνη.

Όσοι αντέξατε να διαβάσετε μέχρι εδώ, έχετε καταλάβει αν η σωστή απάντηση είναι το Α ή το Β. Και αν αναρωτηθήκατε κι εσείς μαζί μας, σας λέμε ότι, ναι, μπορούμε να βοηθήσουμε αυτό το αόρατο δίκτυο να μεγαλώνει σε ισορροπία γύρω από τις ρίζες των φυτών και να μη χρειάζεται να το δυναμιτίζουμε μόλις κάτι παίρνει παραπάνω αέρα και πάει να «καπελώσει» τους συγκατοίκους του. Το πώς, σε επόμενο επεισόδιο όμως!

 

Reading Time: 2 minutes

 

Για ελληνικά δείτε παρακάτω

 

It is International Day for Biodiversity today, and these are two sage varieties enjoying the sun in our field. Salvia Officinalis with the purple flowers and Salvia fruticosa with the pink ones.

 

Same family, similar properties, but different smell and looks. Nature’s diversity is its way to adjust, develop, it is its mechanism against extinction. Exactly like a bank portfolio should be diversified in case a stock fails! *

And our clever intensive agriculture has caused the loss of such a big part of biodiversity – but better not touch this issue now.

Most of the flowers in the picture are already distilled now.

Farmer’s diary note: 45 kg of Salvia Officinalis produced 7 ml of essential oil (for Michalis’s experiments) and 20 kg of Salvia Fruticosa produced approx 80 litres of hydrosol (new product – stay tuned!!)

*We loved this line that we read recently in one of our favourite books “Hydrosols, The next aromatherapy” by Susan Catty, who quotes Kenny Ausubel in “Seeds of Change”.

___________________________________________________________

 

Διεθνής ημέρα βιοποικιλότητας σήμερα, και αυτές είναι δύο ποικιλίες φασκόμηλου, που λιάζονταν στο χωράφι μας πριν λίγες μέρες. Salvia officinalis η μία, αυτή με το έντονο μωβ χρώμα, Salvia fruticosa (ελληνικό φασκόμηλο) η άλλη, με το ανοιχτό ροζ.

Αν και στην ίδια οικογένεια, με παρεμφερείς ιδιότητες, έχουν διαφορετικό άρωμα και μοιάζουν ελάχιστα μεταξύ τους. Η ποικιλία στη φύση (αυτή που έχουμε χάσει τις τελευταίες δεκαετίες με τις μονοκαλλιέργειες, την εντατική γεωργία κλπ –αλλά ας μην το πιάσουμε αυτό το θέμα τώρα) είναι ο μηχανισμός της για να προσαρμόζεται, να εξελίσσεται, και να παραμένει ζωντανή. Όπως πχ ένα χαρτοφυλάκιο τραπεζικών μετοχών πρέπει να έχει ποικιλία ώστε αν «πέσει» μια μετοχή να τη στηρίξουν οι άλλες, ακριβώς αυτό κάνει και η φύση! *

 

Τώρα που μιλάμε, έχουν ήδη αποσταχθεί όσα φυτά ήταν ανθισμένα. Η fruticosa έγινε ανθόνερο – υδροδιάλυμα και η officinalis έγινε αιθέριο έλαιο για τα πειράματα του Μιχάλη.

Σημείωση αγροτικού ημερολογίου: τα 45 κιλά φασκόμηλο officinalis έδωσαν 7 ml αιθέριο έλαιο και τα 20 κιλά fruticosa έδωσαν περίπου 80 λίτρα ανθόνερο (νέο προϊόν – μείνετε συντονισμένοι)

*Η πετυχημένη παρομοίωση της φύσης με τραπεζικό χαρτοφυλάκιο δεν είναι δική μας – τη διαβάσαμε πρόσφατα στο αγαπημένο “Hydrosols – The next aromatherapy” της Suzanne Catty, και η πατρότητα ανήκει στον Kenny Ausubel -“Seeds of Change”.

______________________________________________________________________

 

Reading Time: 2 minutes

 

Seed keeping, is one of our big loves, next to herbs! It is so rewarding to grow even a small part of what you eat daily…

(Για ελληνικά, δείτε παρακάτω)

These red sweet peppers thrived on our balcony from a heirloom variety seed! And hopefully some of their little seeds will grow into a plant loaded with peppers too, next year. Heirloom varieties, old varieties, traditional varieties, farmers varieties, landraces, no matter how we call them, they carry within them extremely rich genetic information, that allows them to adjust to different climates and soil types and survive change. This big genetic diversity offers us unique flavors and nutritional value. And this is what people used to grow and eat before the commercial, more productive (but not reproductive) varieties emerged a few decades ago.

Most professional farmers unfortunately abandoned them during the last decades, for the sake of more productive, genetically uniform, high yielding hybrid varieties. The new commercial seeds are certainly more productive, but only short term, because of their narrow genetic base. Farmers can’t save seeds to replant them, not to mention the high dependence on pesticides and fertilizers. Hopefully, small farmers all over the world have realized this problem and have started to replant heirloom varieties. Even though since 1900 we have lost more than 75% of our plant genetic diversity, according to FAO, it is never too late to start caring for our planet, our soil, our health -and of course the variety and richness of the tastes we enjoy- ..

 

Thankfully, there has been a very positive recent reform in EU legislation that will allow organic farming to focus on heirloom varieties so that they adjust locally and become more productive through breeding.

 

Είναι απίθανο να μπορείς παράγεις μόνος σου κάτι απ’ όσα τρως! Αυτές οι πιπεριές μεγαλώνουν στο μπαλκόνι μας από σποράκια που κρατήσαμε πέρυσι, από παλιά, παραδοσιακή ποικιλία. Μαζί με τα βότανα, οι παλιές ποικιλίες σπόρων είναι η μεγάλη μας αγάπη. Οι παλιές ποικιλίες είναι ανθεκτικές και προσαρμόζονται στον κάθε τόπο, ωστόσο έχουν εγκαταλειφθεί από τους περισσότερους αγρότες επειδή δεν είναι τόσο παραγωγικές όσο τα εμπορικά υβρίδια -τα οποία όμως χρειάζονται πολλά λιπάσματα και φυτοφάρμακα-.

 

Ενώ μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες όλοι καλλιεργούσαν αυτές τις ποικιλίες, σήμερα έχει χαθεί σχεδόν το 75% της φυτικής βιοποικιλότητας, σύμφωνα με τον FAO.

Ευτυχώς υπάρχουν πολλοί καλλιεργητές σε όλο τον κόσμο που αρχίζουν να τις καλλιεργούν ξανά.

Μάλιστα, μια πρόσφατη νομοθετική αλλαγή στην ΕΕ θα επιτρέψει στους βιοκαλλιεργητές να τους δώσουν προτεραιότητα, αφού οι παραδοσιακές ποικιλίες ταιριάζουν απόλυτα στη βιολογική γεωργία!